Bu yazımızda Oksijen sensörünün ne işe yaradığını ve arıza belirtilerini detaylı bir şekilde ele alacağım. Herhangi bir sorunuz olursa, lütfen yorum kısmında belirtin; yanıtlamaktan memnuniyet duyarım.
Oksijen (Lambda) Sensörü Nedir?
Oksijen sensörü, Lambda veya O2 sensörü olarak da adlandırılır. Bu sensör, araçların emisyon kontrol sisteminin kritik bir parçasıdır ve motorun en düşük emisyonla mümkün olan en verimli şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla hava-yakıt dengesi kurar. Oksijen miktarını ölçmekte olup, görünüşte basit bir görevi vardır, ancak gerçekte her araçta en önemli sensörlerden biridir.
1980 sonrası üretilen birçok araçta en az bir tane oksijen sensörü bulunur; yeni modellerde ise motor verimliliğini artırmak için iki veya daha fazla sensör yer alabilir. Bu sensörler, egzoz emisyon kontrol sistemi (EEC) içinde bulunan katalitik konvertörden önce ya da sonra konumlandırılır.
Katalitik konvertör, egzoz gazındaki zararlı kirleticilerin seviyelerini düşürerek, aracın emisyonlarını kontrol etmede kritik bir rol oynar.
Kötü durumda bir Oksijen Sensörünü tanımanıza yardımcı olabilecek üç önemli arıza belirtisi ve dikkate almanız gereken bazı performans ipuçları aşağıda verilmiştir.
Oksijen sensörü arızası sadece motor performansını düşürmekle kalmaz, aynı zamanda yakıt tüketimini de artırabilir. Bunlar oldukça can sıkıcı unsurlar olmasına rağmen, arızalı bir sensör diğer bileşenlere, örneğin katalitik konvertöre de zarar verebilir. Araç üreticisinin önerdiği oktan değerinden daha düşük yakıt kullanımı, hem oksijen sensörlerini hem de katalitik konvertörleri etkileyebilir.
Arızalı Oksijen Sensörünün Belirleyici 3 İşareti
Oksijen sensörleri, sürekli olarak yüksek sıcaklık ve yanmamış yakıta maruz kaldıkları için hem yaşlılıktan hem de aşınmadan etkilenebilir.
Oksijen Sensörünüzün değiştirilmesi gerektiğine dair en yaygın üç belirti şunlardır:
- Motorunuzun aşırı zengin çalışması nedeniyle yakıt tasarrufunda keskin bir düşüş.
- Motor kontrol lambasının yanması. Bunun birçok nedeni olabilir, ancak arızalı bir Oksijen sensörü de bunlar arasındadır.
- Motorun rölantide zorlanması, yavaş çalışması veya tepkisiz kalması. Motor performansındaki bu tür sorunlar, arızalı bir O2 sensöründen kaynaklanabilir, bu nedenle dikkat edilmelidir.
Not: Şüpheden şüpheleniyorsanız her zaman bir uzmana başvurun.
Oksijen sensörümü ne zaman değiştirmeliyim?
Oksijen Sensörleri (ve Katalitik konvertörler) için üreticinin önerdiği bakım aralıklarına uymak, optimum performans için oldukça önemlidir.
Yıllık bakım aralıkları, üreticiden üreticiye değişiklik gösterebilir:
- Isıtılmamış 1 veya 2 telli oksijen sensörlerinin tipik ömrü yaklaşık 50.000 kilometredir.
- Isıtmalı 3 veya 4 telli oksijen sensörleri genellikle 80.000 kilometreye kadar kullanılabilir.
- Düzlemsel oksijen sensörlerinde bu değer 150.000 kilometreye kadar çıkabilir.
Oksijen Sensörü Yaygın Arıza Kodları
Karşılaşılan yaygın arıza kodları ve nedenleri şunlardır:
- P0135: Katalitik konvertör 1’in önündeki oksijen sensörünün ısıtma devresinde sorun var.
- P0175: Sistem çok zengin (2. banka özel).
- P0713: Yakıt trim arızası (2. banka için).
- P0171: Sistem zayıf (1. banka için).
- P0162: O2 sensörü devre arızası (bank 2, sensör 3).
Arızalı O2 Sensörünün Belirtileri
O2 sensörleri, hava filtreleri veya yağ filtreleri gibi düzenli bakım gerektirmez; ancak zamanla aşınma belirtileri gösterebilirler. Arızalı bir oksijen sensörü, ECU’nun doğru hava-yakıt oranını ayarlayamamasına ve bu durumun motor performans sorunlarına sebep olmasına yol açabilir.
O2 sensörünün aşınma belirtileri şunlardır:
Artan yakıt tüketimi: Arızalı bir oksijen sensörü, motora enjekte edilen yakıt miktarını artırarak yakıt tasarrufunu önemli ölçüde düşürebilir.
Motorun teklemesi: Rölantide düzensizlik ve motorun teklemesi, O2 sensörünün sorunlu olabileceğine işaret eden yaygın göstergelerdir. Motor kontrol ışığıyla birlikte bu durum, işletimi gerektiren bir sorun olduğunu gösterir.
Motor gücünde düşüş: Hava/yakıt karışımının yanlış ayarlanması, hızlanmada zorluk ve tam güce ulaşmada sıkıntılara yol açabilir. Bu, aşınmış bir O2 sensörünün etkisi olabilir.
Çürük yumurta kokusu: Motordaki fazla yakıt, sülfürden kaynaklanan bir çürük yumurta kokusu çıkarabilir. Bu durum, hasar görmüş bir O2 sensöründen kaynaklanıyor olabilir.
Bu belirtileri fark ettiğinizde veya kontrol motoru ışığınız yanarsa, aracınızı bir uzman teknisyene götürmeniz hayati önem taşır.
O2 sensörü nerede bulunur?
Yeni nesil araçların çoğunda, egzoz borusu üzerinde motor bölgesine yakın bir sensör ve susturucu ile katalitik konvertör arasına yerleştirilmiş bir sensör yer alır. İki O2 sensörünün bulunması, aracın motor bilgisayarına iki ayrı okuma göndererek ince ayar yapmayı sağlar.
Oksijen Sensörü arızalandığında ne olur?
Sensörünüzün arızalı olup olmadığını kesin belirlemenin en etkili yolu bir diyagnostik kod okuyucu kullanmaktır. Genellikle bu duruma işaret eden bazı belirtiler şunlardır:
- Sürüş alışkanlıklarında bir değişiklik olmaksızın artan yakıt tüketimi
- Araç performansında belirgin bir düşüş
- Bujilerin değiştirilmesine rağmen devam eden motor titremesi
Oksijen Sensörü neden arızalanır?
Sensörlerin arızalanmasının birkaç nedeni vardır:
- Kirli yakıt kullanımı
- Yağ yakmaya başlayan motor nedeniyle sensör üzerinde karbon birikintileri oluşması
- Sensörün kullanım ömrünün sona ermiş olması
O2 sensörünüzün arızalı olduğunu düşünüyorsanız ya da kontrol edilmesini istiyorsanız, yetkili bir servis ile iletişime geçmeniz önemlidir.